Kulağakaçan

Latince Adı

Dermaptera takımı

Kulağakaçanların geceleri insanlar uyurken insanların kulaklarının içine yuva yaptıklarına dair bir söylenti vardır. Bu sadece bir efsane olup hiçbir bilimsel gerçeğe dayanmamaktadır. Kulağakaçanların insanları korkutma nedenleri, karınlarının arka kısmında bulunan kıskaçlarıdır. Kulağakaçanlar bu kıskaçları, savunma ve diğer rakip kulağakaçanlardan kaçabilmek amaçlı kullanırlar. Türkiye’de yirmiden fazla kulağakaçan türü vardır. Boyları, türlerine göre değişiklik gösterir ve 5 – 25 mm arasındadır. İnce böceklerdir ve iki çift kanatları vardır. Bazı türleri, savunma amaçlı kötü kokulu bir sıvı üretirler. Kulağakaçanlar, aynı zamanda feromon (cinsel çekici koku) üretirler. Bilim adamları, bu feromonun kulağakaçanların neden büyük kümeler halinde birarada durmalarının nedeni olduğunu söylerler. Henüz gelişmemiş kulağakaçanlar (nimfler), kanatlarının olmaması dışında ergin kulağakaçanlara benzerler.

Davranışı, Beslenmesi ve Alışkanlıkları

Kulağakaçanlar geceleri faal olan böceklerdir. Gündüzleri, nemli yerlerdeki çatlakların içerilerine saklanırlar. Kayaların ve kütüklerin altında yaşarlar. Kulağakaçanlar bitki ve böcek yerler.

Kulağakaçanlar, kışın topraktaki küçük oyuklarda yaşarlar. İlkbaharda, dişiler yumurtalarını bu oyuklara bırakırlar ve yumurtalar çatlayana kadar beklerler. Dişiler, nimfler kendi yiyeceklerini bulabilecek hale gelene kadar onlara bakarlar. 

Kulağakaçanlar ışığa gelirler. Yaz akşamları, sundurmalarda ve verandalarda oldukça sıkıntı yaratabilirler. Sabahları, geceden kalma minder gibi şeylerin altına toplanırlar.

Kulağakaçanlar, yiyecek bulmak amacıyla ya da hava değişikliklerinden dolayı evlere girebilirler.

Dişileri, toplam sayıları türlere göre değişse de ortalama 30 ile 50 arası bir sayıda yumurtlarlar. Yumurtadan çıktıktan sonra nimfler erginliğe ulaşmadan önce dört ya da beş kere kabuk değiştirirler.

Ev sakinleri, kulağakaçanları genellikle mutfak, banyo ve çamaşır odası gibi suyun olduğu yerlerde bulurlar. Kulağakaçanlar, aynı zamanda yatak odalarına ya da misafir odalarına da gelebilirler. Evin hemen hemen her yerinde görülebilirler.

Kulağakaçanlarla mücadelede en önemli şey saklanabilecekleri yerleri ortadan kaldırmaktır. Eğer saklandıkları yerler ilaçlamada atlanırsa, bu böceklerle mücadele etmek pek mümkün olmayacaktır.

Bu böceklerden kurtulmak için yapılabilecek bir kaç şey vardır;

Bahçede bulunan keresteleri, kütükleri, dekoratif amaçlı taşları ve odun kömürlerini evin temelinden uzağa taşıyınız. Temele yakın bir bölgede malçtan, kuru yapraklardan ve organik maddelerden arınmış temiz bir bölge yaratın. Bu “kuru bölgenin”, kulağakaçanlar tarafından istila edilmemesi için 6 ile 12 inç arasında bir genişlikte olması gerekir. Evin etrafında nemli ve gölgeli yerler bırakan ağaç dallarını ve çalılıkları budayın.

Olukların ve yağmur borularının evin temelinden uzağa su gönderdiklerinden emin olun. Bahçenizin gün içinde kuruyabilmesi için, sulama sistemlerini gündüz çalışacak şekilde ayarlayın.

Evin dışındaki aydınlatmayı, bahçeden eve doğru aydınlatma yapacak şekilde ayarlayın, çünkü böcekler ışığa gelecek ve evden uzak kalacaklardır. Dış aydınlatma armatürleri pek pratik bir çözüm olmayacaktır ve sarı renkli ampuller yerine beyaz renkli olanları tercih etmenizi öneririz, çünkü beyaz renkli ampuller böcekler için daha çekicidir. Döşeme altı boşluklarındaki perdeleri tamir edin ve bunların herhangi bir şekilde engellenmediğinden emin olun. Nem gidericiler, özellikle nemli bodrum katları için uygun seçimler olacaktır.

Kulağakaçanlar, evde birçok değişik yeri istila edebilirler. Bundan dolayı, bu haşereyle mücadelede birkaç değişik böcek ilacını kullanmak gerekebilir. Haşereyle mücadele uzmanı kulağakaçanlarla etkin bir şekilde mücadele etmek için gerekli ilaçlara ve ekipmana sahip olacaktır.

Diğer Bilgiler

Kulağakaçanlar etraftaki en ilginç böceklerden biridir. Aynı zamanda, kulağakaçanlara dair birçok efsane bulunur. Bu böcekler hakkındaki doğru bilgileri öğrenmek ve kulağakaçanların doğadaki rollerini bilmek gerekir. Kulağakaçanlar hakkında çok fazla bilgi bulunmasa da bu haşerenin biyolojisi ve alışkanlıklarına dair yeterince bilgi bulunmaktadır.

Birçok insan bu böceği gördüğünde, dış görünümü itibariyle en ilginç böceklerden biri olduğunu düşünür. Kulağakaçanlar yer böcekleri olmalarına rağmen bazı türleri uçabilir. Çoğu kulağakaçan malçların ya da yaprakların altında yaşarlar. Bu böceklerin kıskaçlara benzer, karınlarından uzanıp kafalarının ters ucundan çıkan organları vardır. Aynı zamanda forseps olarak da adlandırılan bu kıskaçlar insanlara saldırmak amaçlı kullanılmazlar.

Bu kıskaçlar ya da forsepsler ürkütücü görünümde olabilirler ve böcekler rahatsız olduklarında bu forsepslerle deriye yapışıp hafif bir acı yaratabilirler, ama buna oldukça seyrek rastlanır. Erkek böceklerin forsepsleri genellikle dişilerinkinden daha büyük olurlar.

Bu haşerenin ismi olan “kulağakaçan” büyük bir olasılıkla bu böceklerin insanların kulaklarına girdikleri ve sonrasında da orada yaşadıkları ve oradan beslendikleri inancından gelmektedir. Bu tamamen batıl bir inançtır ve bilimsel hiçbir dayanağı yoktur.

Çoğu kulağakaçan her şeyi yiyebilir. Çoğu kulağakaçan türü bitki ile beslenirken, etobur türler de bulunmaktadır. Hatta bir tür kulağakaçan, şeker pancarını istila eden böceklerle mücadelede kullanılmaktadır.

Kulağakaçanlar, Dermaptera takımına ait böceklerdir. Bu isim Latince olup derma yani “deri” ve ptera yani “kanatlar” kelimelerinden oluşmaktadır ve ön kanatlarının görünüşünden dolayı “deriden kanatlı” anlamına gelmektedir.

Kulağakaçanlar göreceli olarak oldukça hızlı hareket ederler. Yerde üzerlerini kaplayan toprak kaldırıldığında hızla kaçtıkları görülür.