Akrep Sokması ve Tedavisi

Akrep soktuğunda, kısa nörotoksik proteinlerin karmaşık karışımlarından oluşan zehirini akıtır. Akrep sokmasının belirtileri, sokma yerinde kızarıklık ve yanma hissi, arada karıncalanma hissiyle beraber gelen uyuşma, dokununca hassas olan küçük şişlikler ve şiddetli kas ağrılarıdır. Yüzde uyuşma ve karıncalanma, bulanık görüş ve adale seğirmeleri görülebilir. Sokulan kişinin aynı zamanda gözleri kayabilir ve kişi hiperaktif bir davranış sergileyebilir.

Akrepler tehlikeli hayvanlardır. İğneleriyle kurbanlarına verdikleri bir çeşit nörotoksin olan zehirlerinden sonra kurbanları genellikle ölürler. Bu ölümcül zehir, küçük proteinler, sodyum ve potasyum katyonlarından oluşur ve ısırılan kurbanların nörotransmisyonu üzerinde etkilidir. Akrepler zehirlerini beslenecekleri avı hareketsiz hale getirmek ya da onları öldürmek için kullanırlar.

Yine de akreplerin iğneleri sadece kurbanları için değildir, akrepler bazen insanları da sokarlar. Bilinen 1.500 akrep cinsi içerisinden sadece, çoğu Buthidae ailesine mensup, 50 kadar akrep ölümcüldür. Bu familyanın akrepleri, üçgen sternuma sahip, ince gövdeli, görünürde zayıf kıskaçlı ve kalın etli kuyrukludurlar. Isırıkları acı verir ama doğru tedavi yapılırsa enfeksiyon engellenebilir.

 

Akrep sokması zararsızdan hafife ya da ölümcüle kadar şiddette olabilir. Akrep sokmasının hemen sonrasında terleme, solgunluk, ciddi deri reaksiyonu, acı, solunum yetersizliğine yol açabilecek şiddette nefes alma zorluğu, hızlı kalp atışı ve kalp yetmezliğine yol açabilecek ölçüde yüksek tansiyon, görüş bulanıklığı, konuşma güçlüğü, nörolojik felç, sersemlik ve diğer başka sorunlar görülebilir. İleri belirtileri ise motor hiperaktivitesi, göğüste ağrı, kusma, ishal ve karın ağrılarıdır. Eğer zehir güçlüyse (bazı akrep cinsleri diğerlerinden daha zehirlidir), akrep ısırığı felce, solunma ve kalp yetmezliğine, sinir sisteminin felce uğramasına, paralize olmaya, komaya hatta ölüme yol açabilir.

Akrep İğnesi

Bütün akrepler iğnelerini ya savunma amacıyla ya da avlarını hareketsiz hale getirmek için kullanırlar. İnsanlar için tehlikesi ise ısıran akrebin cinsine göre farklılık gösterir.

Bazı akrebin sokması, aynı bir arının ki gibi hafiftir. Acı verebilirler ve soktuğu yere dokununca hassaslık görülebilir. Ama bazı akrepler, çocuklar ve yaşlılar gibi duyarlı insanlarda, ölüme neden olabilecek kadar güçlü zehire sahiptirler.

Bütün akreplerde ortak olan bir nokta, iğnelerinin zehirli (genellikle nörotoksik) olmasıdır. En tehlikeli akrep türlerinden biri ise Kuzey Afrika’da ve Orta Doğu’da görülen kara akreptir (Androctonus australis).

Diğer tehlikeli bir akrep türü ise görüntüsü yüzünden “sarı akrep” olarak da adlandırılan çöl akrebidir. Bu cins, avını kolaylıkla öldürebilecek çok tehlikeli iğnelere sahiptir. Isırılmadan sonra yüksek ateş, koma, kasılma, hızlı kalp atışı, yüksek tansiyon ve akciğerlerde artan sıvı salgılaması gibi belirtiler görülür. Aynı kara akrep gibi çöl akrebi de Kuzey Afrika’da ve Orta Doğu’da görülür. Türkiye'nin sıcak bölgelerinde de görülmeye başlanmıştır.

Çoğu akrebin hayati tehlike yaratacak güçte zehirleri yoktur. Örneğin, arıya benzer bir iğnesi olan imparator akrebi bu tür bir akreptir. İmparator akrepleri saldırgan değillerdir ve kışkırtılmadıkça saldırmazlar. Bu simsiyah akrep cinsi, genelde ev hayvanı olarak beslenir.

Akrep sokması ani acıya ya da yanmaya yol açabilir ve dokununca hassas, küçük şişlikler oluşturabilirler. Bazı akreplerin ısırığı karıncalanma ya da uyuşukluğa, görüş bulanıklığına ve kaslarda seğirmeye yol açabilir. Çocuklarda hiperaktivite ya da düzensiz göz hareketleri görülebilir.

Eğer bir akrep tarafından sokulduysanız, hemen ısırığın olduğu bölgeyi su ve sabunla yıkayın. İsterseniz acıyı ve şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Eğer akrep sokmasının yarattığı belirtileri hissetmeye başlarsanız, doğru tedavinin uygulanabilmesi için bir doktoru görmenizi öneririz.

Sağlık uzmanları, kalp seviyesinin altında kalan bölgeyi hareketsiz hale getirerek zehirin vücuda yayılmasını engelleyebilir ve zehirin vücut tarafından emilimini yavaşlatabilirler. Sokulan kişiyi sakinleştirmek ve böylece kan basıncını düşürmek ve kalp atışını yavaşlatmak da zehirin vücuda yayılma hızını azaltacaktır.

Diğer tedavi yöntemleri, soğuk kompres ve antispetik uygulamaktır.

Akrep sokmaları bazen öldürücü olabilirler. Her ne kadar oldukça az sayıda insan bu nedenle ölse de insanların, özellikle çocukların ve yaşlıların, akreplerden uzak durmaları tavsiye edilir.

Eğer evinizde akrep olduğundan şüpheleniyorsanız Tekniktürk uzmanını çağırıp evinizde bir inceleme ve değerlendirme yaptırmanızı tavsiye ederiz.