/ Bilgi Merkezi / Fare İlaçlama Nasıl Yapılır?

Fare İlaçlama Nasıl Yapılır?

14.8.2014 23:05:00
Makale
Serdar AYDEMİR
Google+'da takip edin

Uzmana Danış

Fare İlaçlama Hizmeti

Fareler etkili ve sürekli bir şekilde kontrol edilmedikleri takdirde, evlerde, iş yerlerinde, binalarda ve hatta tarımda maddi kayıplara yol açarlar. Fare ilaçlama hizmetinin bilimsel ve düzenli periyotlarla yapılması, bu kayıpları önlediği gibi; bulaşıcı hastalıkların farelerden insanlara bulaşma riskinin düşmesine yol açar.

Farelerle mücadeleye başlamadan önce onların türlerini, özelliklerini, davranış biçimlerini, alışkanlıklarını bilmek, düşmanı iyice tanımak anlamına geleceğinden, fare ilaçlama hizmetinin doğru yapılandırılmasında kilit teşkil eder.

Fare Nedir?

Fareler “kemirgenler” sınıfından dünyada pek çok türü bulunan bir memeli türüdür. Gece yaşayan bir hayvandır. Pek çok hayvanın gıda tercihi içinde olduklarından ve çok hızlı ürediklerinden doğanın “et deposu” olarak da tanımlanabilirler. Tilkiler, yılanlar, baykuşlar ve daha birçok hayvan farelerle beslenirler. Fareler ise gıda bulmak için insanlara yakın yaşamayı tercih ederler ve bu yüzden evlere, gıda ambarlarına, tarlalara yerleşerek, insanların yiyeceklerine ortak olurlar. Aynı zamanda bir çoğunu da kirletirler. Koku alma duyuları çok gelişmiştir, üç kilometre öteden sevdikleri bir gıdanın kokusunu rahatlıkla alabilirler. Saatlerce yüzebilirler. Genetik yapısı insan genetiğine çok benzediğinden deneylerde ve araştırmalarda kullanılırlar. Bıyıkları fareler için çok önemlidir. Bıyıkları ile birbirlerini tanırlar ve duvar diplerine sürterek yürür, yollarını bulurlar.

Fare İle Mücadele

Başarılı bir fare ilaçlama için

Çevreden gelmemesi, binalara girmemesi, problem yokken gerekli korunma tedbirlerinin alınması,
Fare ile mücadele edilecek alanın krokisinin çıkarılması,
Fare yem istasyonlarının yerleştirilmesi,
Risk durumuna göre belirlenecek bir periyoda göre düzenli olarak kontrol edilmesi gereklidir.

Fareler sosyal canlılardır ve aralarında büyük bir hiyerarşi vardır. Aileler şeklinde yaşarlar. Bu sosyal ilişki dolayısıyla fare ile mücadele çok zordur. Kullanılan fare zehirlerinin ani etkili olmaması gereklidir. Örneğin bir ilaçlama firması bir yem uygulaması yapmışsa ve ani etkili hemen öldüren bir yem kullandıysa, yani fare hemen öldüyse, diğer fareler ölenin yanına gelerek vücudunu, ağzını koklayarak o farenin en son hangi gıdayı yediğini anlayacak ve bir daha o gıdayla beslenmeyeceklerdir. Genellikle müşteride beklentisi farenin hemen yemin yanında ölmesi veya istasyonun yanında ölmesidir. Hatta böyle durumlarda ilaçlama firmasının çok başarılı olduğu düşünülebilir. Bu oldukça yanlıştır. Siz etrafta fare ölüleri görüyorsanız onlar da görecektir ve yemlere ağızlarını sürmeyeceklerdir. Tekniktürk’ ün kullandığı profesyonel yemler ani etki etmez, 5-8 gün içerisinde ölüm gerçekleşir. Böylece farede yem çekingenliği oluşmaz, fareler neden öldüklerini bilemezler.

Fareler günlük olarak vücut ağırlıklarının %10 - %15’i kadar yiyecek tüketirler. Ani etkili olmayan bir yemle yapılan mücadelede fare, yemi yedikten 3 gün sonra hastalanır ve artık yem yemez. 8 gün sonra da öldüğünden, aradaki 5 günde vücut ağırlığının %50’sinden fazlasını kaybeder. Fare bir deri bir kemik kalır, kuruyarak ölür.

Fare ile Mücadelede Su Kaynaklarının Önemi

Yemi yiyen farelerde su ihtiyacı oluşur ve fareler çevredeki su kaynaklarına ulaşmak isterler. Eğer çevrenizde su varsa, fareler bu bölgelerde öleceklerdir. Yoksa açık alanlarda ve kanalizasyonda ölmeleri beklenir. Normalde fareler susuzluğa karşı çok duyarlı olduklarından bu konu fare ilaçlamada da çok önemlidir. Özellikle büyük farelerin günlük olarak su içme zorunluluğu vardır. Evinizde veya işletmenizde damlayan musluklar, açıkta kalan sular gibi farelerin suya ulaşabileceği yerlerin muhakkak gözden geçirilmesi gerekir. Bunu yapmazsak ve gıda da çok yakındaysa, farenin çabuk üreme potansiyeli ile fare popülasyonu çok artacaktır. Suyu bulamazsa üreme çok az olacaktır.

Farelerin Gıdalarla ilişkileri

Dünyadaki gıda stoğunun %20’sini fareler tüketir. Fareler her şeyi yerler ama özellikle hububat türü gıdaları daha çok severler. Bazıları çikolata gibi besin maddelerini yerler. Damak zevkleri gelişmiş olduğundan, özellikle alışkın oldukları ve sevdikleri gıdayı tüketmek isterler. Belli bir markaya tutkusu olan farelerin olduğunu, çikolatanın rafını değiştirseniz bile onu bulduğu ve tükettiği birçok kez saha tecrübelerinde görülmüştür.

Fare ile mücadelenin temel prensibi, alternatif yem kaynaklarının kaldırılmasıdır. Konulan fare zehirlerinin yanında başka yiyeceklerin bulunması farenin açlık çekmemesine sebebiyet verecektir. Buna bağlı olarak da eğer çok çekici bir yem kullanılmadıysa, fare gidip eski alışkın olduğu gıdaları yemeye devam edecektir.

Fare Pisliği

Eğitilmiş, işini iyi bilen bir ilaçlama firması fareyi dışkısından tanır. Ya da dışkısını tanıyabilir seviyede olmalıdır. Fındık faresinin pislikleri oval, siyah renkli ve pirinç tanesi kadardır. Lağım faresinin dışkıları ise bir zeytin büyüklüğünde olabilir. Dışkının farenin türünün tespitinde kullanılması, fare ilaçlama hizmetinin başarılı olmasında önemli bir etkendir. Çünkü bütün mücadele stratejisi, tespit edilen farenin alışkanlıklarına, habitatlarına uygun şekilde yapılacaktır. İnsanlar yaşam alanlarında fare pisliği olduğunu düşündükleri bir şey bulduklarında, ilaçlama firmasına göstermeleri doğru olacaktır.

Kemirme ve Yangın Riski

Farelerin dişlerinin sertlik derecesi demirden daha yüksektir. Zorda kalırlarsa ve ihtiyaç olursa demiri bile kemirme kabiliyetleri vardır. Sıcak alanlarda yaşamayı severler ve kış aylarında barınmak için kablo kanalları ve trafo gibi yerleri tercih ederler. Kabloları kemirir ve yangınlara yol açarlar. Maddi kayıp yaratan birçok yangının farelerden kaynaklandığı bir gerçektir.

Türkiye'deki Fare Türleri Ve Fare İlaçlama

Dünyada birçok farklı türü bulunmasına rağmen, Türkiye’de en çok görünen aşağıda bilgilerini bulabileceğiniz üç tür öne çıkar. Bunlar arasında lağım faresiyle çatı faresi birbirlerine çok benzerler. Aralarındaki fark, kuyruklarının uzunluğudur. Çatı faresinin kuyruğu vücudundan uzundur. Çünkü çatılarda ve yüksek yerlerde yaşadıklarından kuyruğunu kullanır. Lağım fareleri ise kanalizasyon sisteminde yaşarlar. Fındık faresi ise Alman hamam böceği gibi evin içinde yaşamayı tercih eder. Fındık faresinden bir tane görmüşsek, etrafta 10-15 tane, çatı faresinden görürsek 30-35 tane, lağım faresi görürsek yaklaşık 60 tane olduğu anlamına gelir. Ya da çok kısa süre içinde olacaktır. Buralardaki fareler hemen eşini bulup üreyecektir. Farelerin muazzam üreme kabiliyetleri düşünüldüğünde, eğer kontrol alınmazsa çok kısa süre içerisinde milyonlarca fare olacaktır.

Fındık Faresi: (Mus musculus) Adından da anlaşıldığı gibi Türkiye’de öne çıkan türler arasında en küçük boyutlusudur. Boyu 3-5 cm ve ağırlığı 15-30 gr arasında olur. Tüylerinin rengi genellikle gridir. Usta bir tırmanıcıdırlar ve bir kedi gibi sıçrayabilirler. 0,4 cm çapındaki deliklerden bile kolaylıkla geçerler. Gıda bulmak amacıyla insanların yakınına gelirler ve bir eve girdiklerinde çok küçük boyutlu olduklarından her yere kolayla saklanabilirler. Evi genellikle terk etmezler, orada ürer, yaşar ve çoğalırlar. Ömürleri ortalama olarak 2 yıldır.

Fındık Faresi İlaçlama: Fındık faresinin boyutunun çok küçük olması, onun her mekana kolayla girmesine olanak sağlamaktadır. Bu yüzden öncelikle onun iç mekanlara girmesini önlemek için mekanik tedbirler almamız gerekir. Bu minvalde kapı eşiklerinin 0,5 cm çapından küçük açıklık kalmayacak şekilde izole edilmesi, duvarlarda çatlaklar veya içeriye giren boruların yanında olabilecek boşluklar izole edilmelidir. Kullanılacak izolasyon malzemesinin aralıkları 0,25 cm çapında olmalıdır.

Fındık faresi yem seçicidir. Etrafta yiyecek maddeleri varsa ve kullanılan fare zehri çok da cezbedici değilse, koyulan yeme hiç dokunmayacaktır. Bu sebeple kullanılacak yemin çok çekici ve tercihen pasta formülasyonda olmasına dikkat edilmelidir. Yem istasyonu, farelerin barınabileceği veya geçebileceği yerlere konulmalıdır. Düzenli aralıklarla kontrol edilmeli ve biten yemler takviye edilmelidir.

Lağım Faresi: (Rattus) Kanalizasyon sistemlerini, çöplük alanların yakınlarını, toprak altını ve öncelikle insanların gıda ve organik maddelerinin çok olduğu bölgeleri kendilerine yaşam mahali olarak seçerler. Tüm fare akrabalarında olduğu gibi çok çabuk ürerler. İşitme ve koku alma duyuları çok gelişmiştir. Ön dişleri sürekli uzadığı için devamlı bir şeyleri kemirme ihtiyacındadırlar. Bu yüzden özellikle kabloları kemirirler ve yangınlara yol açarlar. Çok pis yerlerde gezdiklerinden, tüyleri vasıtasıyla gıdaları kirletir ve çok tehlikeli hastalıklar yayarlar.

Lağım Faresi İlaçlama: Lağım fareleri kanalizasyon gibi yerlerde yaşadığından bu bölgelerden yaşam alanımızı gelmelerini önlemek öncelikli işimiz olmalıdır. Kırık logar kapaklarından, geniş mazgallardan toprağı ve betonu delerek mekanlarımıza gelebilirler. Bunu önlemek için kırık logar kapağı varsa onarılmalı, mazgallardaki geniş aralıklar ince elekli telle kapatılmalı, toprağı delerek çıkıyorsa toprağın üstüne beton atılmalıdır. Kimyasal mücadelede ise, fare zehirleri barınabilecekleri yerlere ve gıdaya ulaşma yolları üzerine yem istasyonlarının içinde konmalıdır. İstasyonlar düzenli aralıklarla kontrol ve takip edilmelidir.

Çatı Faresi: (Rattus rattus) Ergin hale gelmiş bir çatı faresi 16-20 cm büyüklüğünde ve 150-300 gr ağırlığındadır. Kuyrukları gövdelerinden uzun olduğundan, bu özellikleri sebebiyle tanınabilirler. Çok iyi tırmanırlar. Yüksek yerlerde, çatılarda, çöp atıkları ve odunluklarda yaşarlar. Yaşam süreleri 1 yıl civarındadır. Dışkıları lağım faresinin dışkılarına benzese de daha sivri uçludur. Sınıfının diğer türleri gibi çok çabuk ürerler, en küçük deliklerden geçebilir ve çok tehlikeli birçok hastalığı bulaştırırlar.

Çatı Faresi İlaçlama: Farenin yaşam mahallerine girmesini önlemek amacıyla, binalardaki tüm kırk ve çatlaklar izole edilmesi gerektiği gibi, kanalizasyon sisteminin bina içerisine açılan kapaklarında (logar kapakları) açıklıklar ve hasarlar varsa tamir edilmesi ve buralardan kemirgen girişine fırsat verilmemesi gerekmektedir. Profesyonel bir ilaçlama firmasının fare istasyonlarını kurması ve düzenli bir şekilde kontrol etmesi mücadelenin ana kısmını oluşturur. Fareleri yakalamak için yapışkan levhalar kullanmak, yaylı kapanlar yerleştirmek, ultrasonik fare kovuculardan faydalanmak ve alternatif yemler kullanmak, fare mücadelesini daha kapsamlı bir zemine oturtacaktır. Fakat bunları yaparken kullanılan ekipmanlara çıplak elle dokunmamalı, eldiven kullanılmalıdır. Böylece farenin insan kokusunu alarak kullanılan ekipmanlardan ürkmeleri önlenecektir.

Fare İlaçlamasında Kullandığımız Zehirli Yemler

Fare ilaçlamada zehirli yemler kullanmak kimyasal mücadelenin temelini oluşturur. Kullanılan fare zehirlerinin

Kimya endüstrisinin en son ürettiği sınıfa ait olması,

Ani etkili olmaması ve yem çekingenliği yaratmaması,

Tüm fare türleri üzerinde etkili olması,

Çevre ve zararsız hayvanlar üzerinde etkisinin olmaması gereklidir.

Tekniktürk fare ilaçlama yaparken "Bayer Protection Program" üyesi bir firma olarak Bayer ürünleri kullanır.

Rodilon (Bayer)

Rodilon, fare ile mücadelede kullanılan en gelişmiş aktif maddeye sahip üründür. Soya yağı, tahıl unu ve şeker içerdiğinden fareler için çok çekicidir. Mum ve pasta formülasyonları vardır. Tüm fare türleri üzerinde etkilidir ve tek dozda (bir öğün) gerekli öldürücü etkiyi sağlar. Yem istasyonları içerisinde farelerin ulaşabileceği yerlere konarak uygulanır. İlk ölümler 3-5 gün içinde başlar. Rutubetli alanlarda ve alternatif gıdaların olduğu yerlerde bile başarıyla uygulanır.

Fare İstasyonları - Yapışkan ve Mekanik Tuzaklar

Fare Yem İstasyonları:

Fare istasyonları, içerisinde fare zehiri koymak için haznesi olan, giriş ve çıkış delikleri bulunan plastik kutulardır. Sanıldığının aksine içinde farenin ölümü gerçekleşmez. Fare içine girer, yemi yer ve gider. Bunu bir trenin istasyonda durması, bir geminin limana yanaşması ve sonra gitmesi gibi düşünebiliriz. Yemi yiyen fare 3-5 gün sonra ölecektir.

Faydaları:

Kemirgenler fare zehrinin bulunduğu yerde kendini güvende hissetmezse kesinlikle o yemi yemez. Fare istasyonları kapalı ve karanlık bir ortam yarattığından, fareye içinden rahatça çıkabileceğini hissettirdiğinden fare yeminin çekiciliğini arttırır. İstasyonun içine giren fare korkmadan ve dışarıdaki uyarılardan etkilenmeden rahatça fare zehirini yer.
Fare zehirinin rutubetten, tozdan, yağmurdan, rüzgardan etkilenmesini ve bozulmasını önler.
Kilitlidir ve ilaçlama teknisyeni dışında evcil ve zararsız hayvanların, çocukların fare zehrine ulaşmasını önler.
Monitör görevi görür. Yani düzenli periyotlarla kontrol edildiğinde hangi istasyonlarda ve sahanın hangi bölgelerinde aktivitenin olduğuna dair sinyal verir.

Fare Yapışkanları:

Fare yapışkanları, levhalar üzerine sürülmüş halde satılan çok kuvvetli ve özel olarak üretilmiş yapışkanlardır. Bazılarının yapışkanı içerisinde fareyi kendine çekmek üzere farenin seveceği bir aroma veya feromon (cinsel çekici) kullanılır. Amaç fareyi çekmek ve yapışmasını sağlamaktır. Fare zehri ile yapılan kimyasal mücadelenin tamamlayıcısı olarak kullanılırlar. Farenin yuvalarına yakın yerlere veya gıdaya ulaşma yolu üzerine konulması gereklidir. Farenin fare zehrini tercih etmediği durumlarda veya istasyonlar içinde, canlı yakalama tuzaklarının içinde kullanılır.

Fare Kapanları:

Bu kapanlarda tuzak kısmına farenin seveceği doğal yiyecekler konularak kullanılabilir. Kapanın bir kurma mekanizması vardır. Yem konulduktan ve kurulduktan sonra kullanıma hazırdır ve yapışkan levhalar gibi fare yuvalarının yakınlarına ve gıdaya ulaşım rotalarının üzerine yerleştirilir. Fare kapandaki mekanizmayı tetiklediğinde, yaylı kapan fareyi yakalar ve öldürür. Bu tip tuzaklar entegre bir fare ilaçlama hizmetinde tamamlayıcı olarak kullanılır. Kapanların sık aralıklarla, en fazla 7 günde kontrol edilmesi gerekir. Aksi taktirde ölen fare koku yapar.

Çoklu Fare Yakalama İstasyonları:

Çoklu yakalama istasyonları profesyonel kullanımlar için idealdir. Daha çok fare zehrinin kullanılmasının sakıncalı olduğu gıda üretim tesisleri, hijyenik alanlar vb. yerlerde ilaçlama firmaları tarafından kullanılır. Çoğu model fındık faresi gibi küçük boyutlu fareleri yakalar. Mekanizması sayesinde birkaç fareyi peşi sıra yakalayarak haznesinde biriktirebilir. Tuzaklar en fazla 7 günlük aralıklarla kontrol edilip yakalanmış fareler imha edilir. Büyük boyuttaki fareleri yakalayamadığından Tekniktürk’ün ürettiği “Canlı Yakalama Kafesleri” ile desteklenmesi yerinde olacaktır.

Fare Canlı Yakalama Kafesleri:

Canlı Yakalama kafesleri özellikle büyük boyutlu fareleri canlı yakalamak üzere tasarlanmıştır. Tekniktürk’ün ürettiği bu kafesler sektörde bir büyük ihtiyacı karşılar. Mekanizması ile, içine giren kemirgeni yakalar. Dış alanlarda da kullanılabilir. Gıda tesisleri, sağlık kurumları gibi hassas yerlerde kullanılır.

Fare Kovucular:

Fare kovucuların işe yarayıp yaramadığı günümüzde hala bir soru işaretidir. Varsayılan etki mekanizması, kovucu cihazın insan kulağının duyamayacağı ultrasonik ses dalgaları yaymasıyla farelerin ortamdan uzaklaşacağı, çevreden gelebilecek olanların da gelmemesini sağlayacağı inancına dayanır. Bu cihazların fareler dışında diğer haşereler ve kuşlar için de üretilmiş olanları vardır.

Farelerden Korunma Önerileri

Fare ilaçlama doğru eller tarafından yapıldığında işe yarar. Fakat bir daha olmaması için ev ve işletme sahiplerinin de üzerine düşen görevler vardır. Unutulmamalıdır ki, aşağıdaki kuralları uygulayarak ilerde oluşabilecek bir fare istilasını % 80 oranında engellemek mümkündür:

Mekanın iç ve dış duvarlarında olabilecek kırıkları, delikleri ve boru girişlerinin yanındaki açıklıkları onarın.
Kapı eşiklerini fare giremeyecek hale getirin. İzole ederek sıfırlayın.
Bahçede gereğinden fazla uzamış otları kesin. Kemirgenler bu otların içinde yaşayabilirler.
Su giderlerini, mazgalları, logar kapaklarını dar aralıklı telle kapatın. Kanalizasyon içindeki fareler buralardan evimize girerler.
Fareler için kaynak teşkil edebilecek su ve gıda maddelerini ortalıktan kaldırın. Kapalı kaplarda veya çekmecelerde muhafaza edin.
Çöplerinizi günlük olarak dökün ve çöp kutusunun kapağını kapalı tutun.
Bahçenizde bulunabilecek salyangozları yok edin. Bunlar fareler için yem kaynaklarıdır.
Evcil hayvanınızın yem kabına bir günlük yiyeceğinden fazlasını koymayın. Fareler bu besinlere ortak olmak isteyecektir.
Bahçedeki ağaç dallarını binaya ulaşamayacak şekilde budayın. Fareler ağaçları kullanarak da evinize gelirler.
Evinizin zeminini ıslak veya nemli bırakmayın. Rutubet fareleri çekecektir.

Fare İlaçlama Fiyatları

Fare ilaçlama fiyatları aşağıdaki hususlara göre değerlendirilir:

Fare ile mücadele edilecek yerin büyüklüğü (m2 cinsinden)
Fare istilasının başladığı zaman. Uzun süredir devam eden bir istila mı yoksa başlangıç aşamasında olan bir istila mı? (Farelerin üreme konusundaki kabiliyeti düşünüldüğünde bu önemli bir kriterdir.)
Fare istilasının boyutu, yoğun bir istila mı var, yoksa zaman zaman mı görülüyor? (Fareler gece yaşayan canlılardır. Gündüz de görülmeye başlandılarsa, bu yoğun bir istila anlamına gelir.)
Kullanılan fare zehirlerinin ve diğer materyallerin kalitesi ve profesyonelliği. (Kaliteli yemler daha pahalıdır ama sorunu çözdüklerinden aslında daha ekonomiktir.)

ETİKETLER

Adres:
Zümrütevler Mah. Nil Caddesi. Hukukçular ve İdareciler Sitesi Sosyal Tesis Binası Kat:2 34852 Maltepe / İSTANBUL / TÜRKİYE
E-posta:
Telefon:
Çağrı Merkezi: 444 85 65
Faks: 0216 386 52 65